Nectar 4e editie biologie vwo 6 hoofdstuk 20 Planten (met BiNaS tabellen)

Deze samenvatting is van Hoofdstuk 20 Planten van het Nectar 4e editie biologie 6 vwo leerboek FLEX. Het behandelt de belangrijke aspecten van elke paragraaf! Alle belangrijke BINAS tabellen zijn benoemd per stukje samenvatting. Zo weet je precies wat en waar je het terug kunt vinden in BINAS en voorkom je dat je te veel uit je hoofd leert. Bovendien zit ''Samengevat leerdoelen'' ook in deze samenvatting verwerkt. De ultieme samenvatting om goed voorbereid de toets te maken!

Preview document (2 of 8 pages)

Hoofdstuk 20 Planten
Nectar 4e editie biologie 6 vwo leerboek FLEX Inhoudssopgave
BINAS-tabellen
§1 Veredelen (CE)
71M
§2 Opname en transport van water (CE)
81E
91A
91B
§3 Fotosynthese (CE)
67I
67L
68D
69A
69B
69C
79D
§4 Glucose als grondstof (CE)
67F2
69C
72
81E
91
93G
§5 Groei en levenscyclus (CE)
72
83A
91A
93A2

Leerdoelen samengevat
§1
Levenscyclus
§1
Veredelen
§2
Waterhuishouding
§3
Fotosynthese
§4
De productie en het transporteren van suikers en andere organische stoffen
§5
Groei en opbrengst

Legenda
Voorbeelden zijn lichtgrijs gekleurd.
Belangrijke BINAS-tabellen zijn grijsgekleurd.
Belangrijke begrippen zijn dikgedrukt. §1 Veredelen (CE) Bij klassiek veredelen van planten speelt geslachtelijke voortplanting een rol.
 bestuiving: stuifmeel uit de meeldraden komt op de stempel
 gevolg is dat de ♂ gameten (geslachtscellen) via stuifmeelbuizen naar het
vruchtbeginsel op of in de bloembodem groeien
o hier versmelten ze met de ♀ gameten (eicellen) in de zaadbeginsels (bevruchting)
o nakomelingen uit deze zaden verschillen genetisch van hun ouders en ook van elkaar
 bij veredeling voert een veredelaar de bestuiving uit
 knipt bij een bloem de bloemblaadjes en meeldraden weg → moederplant blijft over
 brengt stuifmeel van de gewenste vaderplant op de stempel van de stampers
 Kieming van een zaad levert een kiemplant. Die geeft als volwassen plant bloemen en
vruchten met zaad. De levenscyclus van planten kan één, twee of meer jaren duren.

Bij ongeslachtelijke voortplanting (vermeerdering) zijn de nakomelingen genetisch identiek aan de
ouderplant (kloon) en aan elkaar.
 Bij rozen kunnen bijvoorbeeld uit de ogen (oculi), een soort slapende knoppen aan de takken
van rozenplanten, nieuwe rozentakken groeien nadat ze zijn geënt op een onderstam.
 Deze eenvoudige vorm van enten heet oculeren.

In een vochtige omgeving groeien schimmelsporen uit tot een mycelium (netwerk van
schimmeldraden). Sporen zijn haploïde cellen die ontstaan uit haploïde of diploïde schimmeldraden
en dienen voor de vermeerdering van schimmels.
 sporendragers: grauwgrijs pluis
 fungiciden: schimmelbestrijdingsmiddelen

Klassieke veredeling berust op kruisen en selecteren. Bij moderne veredeling spelen ook genomics
(studie van het genoom) en polyploïdie een rol. Bouw je resistentiegenen van tomaten via genetische modificatie (gmo) in bij rozen, dan ontstaan
rozenplanten met extra genen die coderen voor de nieuwe eigenschap, gmo-planten. 71M
 cisgene organismen (met allelen van soortgenoten)
 transgene organismen (met allelen van een andere soort)
 bacteriën bezitten grote cirkelvormige DNA en kleinere cirkelvormige DNA: plasmiden
 laborant bouwt het over te brengen gen in bij een plasmide die nu als vector
(transportmiddel) dient om het gen over te brengen
 bacterie met de plasmide deelt tot een kloon bacteriën
 Doordat de laborant aan het over te brengen gen een markergen heeft gekoppeld, kan
hij de cellen met het gewenste en aan het markergen gekoppelde gen selecteren.
 Deze cellen gaan op weefselkweek: in een steriel groeimedium ontstaat uit elke cel
eerst een klompje cellen en vervolgens een geheel nieuwe plant.

hybride: nakomelingen van twee verschillende soorten polyploïd: meerdere sets chromosomen aanwezig (3n, 4n, 5n, 6n of 8n)
 m.b.v. colchicine kunnen onderzoekers polyploïdie opwekken door de vorming van
trekdraden tijdens de mitose te verhinderen, waardoor de chromatiden van de
dubbelchromosomen na deling van het centromeer niet uit elkaar gaan: non-disjunctie
 non-disjunctie: tijdens een celdeling gaan de homologe chromosomen (meiose I) of de
identieke chromatiden (mitose of meiose II) niet uit elkaar
o genoommutatie